انواع ریزش مو: شناخت علت، علائم و روش‌های جلوگیری و درمان

ریزش مو مشکلی شایع است که هم زنان و هم مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. این اتفاق می تواند نگران کننده باشد، زیرا مو نقش مهمی در زیبایی و اعتماد به نفس افراد دارد. خبر خوب این است که انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد و بسیاری از آنها قابل درمان هستند. در این مقاله جامع، به بررسی انواع ریزش مو، علل آنها، روش های تشخیص و درمان می پردازیم.

درک چرخه طبیعی رشد مو

برای درک بهتر ریزش مو، ابتدا باید چرخه طبیعی رشد مو را بشناسیم. چرخه رشد مو شامل سه مرحله اصلی است:

• مرحله آناژن (Anagen): این مرحله فاز رشد فعال مو است که به طور متوسط 2 تا 7 سال طول می کشد. در طول این مرحله، سلول های بنیادی در فولیکول مو به سرعت تقسیم شده و موهای جدید را تولید می کنند.
• مرحله کاتاژن (Catagen): مرحله گذار است که حدود 2 هفته طول می کشد. در این مرحله، رشد مو متوقف می شود و فولیکول مو برای مرحله استراحت آماده می شود.
• مرحله تلوژن (Telogen): فاز استراحت است که حدود 3 ماه طول می کشد. در این مرحله، مو از فولیکول جدا شده و می ریزد.

به طور طبیعی، روزانه 50 تا 100 تار مو می ریزد. این ریزش بخشی از چرخه طبیعی مو است و جای نگرانی ندارد. اما زمانی که ریزش مو بیش از حد طبیعی باشد، می تواند نشان دهنده یکی از انواع ریزش مو باشد.

انواع اصلی ریزش مو

انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد که هر کدام علل و الگوهای متفاوتی دارند. شایع ترین انواع ریزش مو عبارتند از:

آلوپسی آندروژنیک ( Androgenetic Alopecia)

این شایع ترین نوع ریزش مو است که هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. ریزش موی آندروژنیک تحت تاثیر هورمون های جنسی، به ویژه تستوسترون، قرار دارد. در مردان، این نوع ریزش مو با الگوی مشخصی به نام طاسی با الگوی مردانه (Male Pattern Baldness) یا MPB شناخته می شود. ریزش مو در مردان معمولا به صورت عقب رفتن خط رویش مو در جلوی سر و کم شدن مو در ناحیه تاج سر شروع می شود. در زنان، ریزش موی آندروژنیک با الگوی نازک شدن مو در کل سر همراه است و به ندرت خط رویش مو عقب می رود.

علل آلوپسی آندروژنیک

علت اصلی آلوپسی آندروژنیک ترکیبی از ژنتیک و هورمون ها است.

• ژنتیک: استعداد ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا به آلوپسی آندروژنیک دارد. اگر سابقه خانوادگی ریزش مو دارید، احتمال اینکه به این عارضه دچار شوید بیشتر است.
• هورمون ها: هورمون های جنسی، به ویژه تستوسترون، در ریزش موی آندروژنیک نقش دارند. تستوسترون توسط آنزیمی به نام 5 آلفا ردوکتاز (5α-Reductase) به دی هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل می شود. DHT هورمونی قوی تر از تستوسترون است که می تواند بر فولیکول های مو تاثیر بگذارد. در افراد مستعد ژنتیکی، DHT باعث کوچک شدن فولیکول های مو و کوتاه شدن چرخه رشد مو می شود. در نتیجه، موها نازک تر شده و به مرور زمان می ریزند.

لازم به ذکر است که هورمون های جنسی در هر دو جنس وجود دارند، اما میزان آنها متفاوت است. مردان به طور طبیعی سطح بالاتری از تستوسترون نسبت به زنان دارند. با این حال، زنان نیز می توانند تحت تاثیر DHT دچار ریزش موی آندروژنیک شوند.

علائم آلوپسی آندروژنیک

علائم آلوپسی آندروژنیک در مردان و زنان متفاوت است:

علائم آلوپسی آندروژنیک در مردان:

عقب رفتن خط رویش مو در جلوی سر (M شکل)

کم شدن مو در ناحیه تاج سر (خالی شدن فرق سر)

در موارد پیشرفته، ممکن است نواحی طاسی در جلوی سر و تاج سر به هم متصل شوند.

علائم آلوپسی آندروژنیک در زنان:

نازک شدن مو در کل سر به طور کلی و یکنواخت

عقب رفتن خط رویش مو در زنان نادر است.

الگوهای ریزش مو در آلوپسی آندروژنیک

الگوهای ریزش مو در آلوپسی آندروژنیک با توجه به جنس متفاوت است:

الگوی ریزش موی مردانه (Male Pattern Baldness – MPB): این الگو با عقب رفتن خط رویش مو در جلوی سر به شکل M یا حرف انگلیسی “U” و کم شدن مو در ناحیه تاج سر مشخص می شود.

الگوی ریزش موی زنانه (Female Pattern Hair Loss – FPHL): این الگو با نازک شدن مو در کل سر به طور کلی و یکنواخت همراه است. در زنان به ندرت خط رویش مو عقب می رود.

تشخیص آلوپسی آندروژنیک

تشخیص آلوپسی آندروژنیک معمولا بر اساس معاینه فیزیکی پوست سر و الگوی ریزش مو انجام می شود. پزشک سابقه خانوادگی ریزش مو را بررسی می کند و ممکن است از روش تریکوسکوپی (Trichoscopy) برای بررسی دقیق تر پوست سر و فولیکول های مو استفاده کند. تریکوسکوپی یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک درماتوسکوپ (Dermatoscope) انجام می شود. درماتوسکوپ یک دستگاه بزرگنمایی است که به پزشک اجازه می دهد تا فولیکول های مو را با جزئیات بیشتری مشاهده کند.

در موارد نادر، ممکن است پزشک برای بررسی کمبودهای تغذیه ای که می توانند باعث ریزش مو شوند، آزمایش خون تجویز کند.

درمان آلوپسی آندروژنیک

در حال حاضر درمان قطعی برای آلوپسی آندروژنیک وجود ندارد، اما روش های درمانی مختلفی برای کمک به کنترل ریزش مو و حتی رویش مجدد مو در دسترس هستند.

ماینوکسیدیل (Minoxidil): این دارو به صورت محلول موضعی تجویز می شود و با افزایش جریان خون به فولیکول های مو می تواند باعث رویش مجدد مو یا ضخیم شدن موهای نازک شود.

• فیناستراید (Finasteride): این دارو به صورت قرص مصرف می شود و با مهار آنزیم 5 آلفا ردوکتاز، سطح DHT را در پوست سر کاهش می دهد. فیناستراید فقط برای مردان قابل استفاده است.
• دوتاستراید (Dutasteride): این دارو ترکیبی از Finasteride و یک داروی دیگر به نام Dutasteride است که هر دو آنزیم های تبدیل کننده تستوسترون به DHT را مهار می کند. دوتاستراید نیز فقط برای مردان قابل استفاده است.

نکات مهم در مورد درمان آلوپسی آندروژنیک

درمان های دارویی ریزش مو معمولا باید به طور مداوم برای مدت طولانی مصرف شوند تا موثر باشند.

عوارض جانبی احتمالی داروها را با پزشک خود در میان بگذارید.

نتیجه درمان های دارویی در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است به درمان ها به خوبی پاسخ دهند و شاهد رویش مجدد مو باشند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است فقط از ریزش بیشتر مو جلوگیری شود.

با پزشک خود در مورد بهترین روش درمانی برای شرایط خود صحبت کنید.

داشتن سبک زندگی سالم با رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و مدیریت استرس می تواند به سلامت مو و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.

تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium): ریزش موی موقتی ناشی از استرس

تلوژن افلوویوم (TE) نوعی ریزش موی شایع است که باعث نازک شدن مو یا ریزش قابل توجه مو در مدت زمان نسبتاً کوتاهی می شود. خبر خوب این است که تلوژن افلوویوم معمولا یک وضعیت موقتی است و به طور کلی در عرض چند ماه برطرف می شود. در این بخش به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان تلوژن افلوویوم می پردازیم.

درک چرخه طبیعی رشد مو برای تلوژن افلوویوم ضروری است

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، مو از سه مرحله اصلی در چرخه رشد خود عبور می کند:

• مرحله آناژن (Anagen): مرحله رشد فعال مو که 2 تا 7 سال طول می کشد.
• مرحله کاتاژن (Catagen): مرحله گذار که حدود 2 هفته طول می کشد.
• مرحله تلوژن (Telogen): مرحله استراحت که حدود 3 ماه طول می کشد و در نهایت موی پیر از فولیکول جدا شده و می ریزد.

در شرایط عادی، حدود 85 تا 90 درصد از موهای شما در مرحله آناژن (رشد) و حدود 10 تا 15 درصد در مرحله تلوژن (استراحت) قرار دارند. ریزش روزانه 50 تا 100 تار مو طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

در تلوژن افلوویوم، یک رویداد استرس زا باعث می شود که تعداد بیشتری از فولیکول های مو وارد مرحله تلوژن شوند. این رویداد استرس زا می تواند باعث شود که 2 تا 3 ماه بعد ریزش قابل توجه مو را تجربه کنید.

علل تلوژن افلوویوم

طیف وسیعی از عوامل استرس زا می توانند باعث تلوژن افلوویوم شوند، از جمله:

استرس های جسمی:

بیماری یا جراحی

تب بالا

کاهش وزن شدید

زایمان

استرس های روحی:

مشکلات عاطفی شدید

افسردگی

اضطراب

تغییرات هورمونی:

کم کاری تیروئید

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

قطع مصرف قرص های ضد بارداری

کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود آهن، ویتامین D و برخی ویتامین های گروه B نیز می توانند در برخی موارد باعث تلوژن افلوویوم شوند.

علائم تلوژن افلوویوم

علامت اصلی تلوژن افلوویوم ریزش قابل توجه مو است. این ریزش مو معمولا به صورت ناگهانی شروع شده و می تواند در کل سر به طور یکنواخت رخ دهد. در موارد نادر، ریزش مو ممکن است در نواحی خاصی مانند خط رویش مو یا ابروها بیشتر باشد.

برخلاف برخی از انواع دیگر ریزش مو، تلوژن افلوویوم معمولا باعث ایجاد لکه های طاسی نمی شود. همچنین در تلوژن افلوویوم خط رویش مو به طور قابل توجهی عقب نمی رود.

تشخیص تلوژن افلوویوم

تشخیص تلوژن افلوویوم معمولا بر اساس معاینه فیزیکی پوست سر و الگوی ریزش مو انجام می شود. پزشک همچنین در مورد سابقه پزشکی شما و هر گونه رویداد استرس زا که ممکن است تجربه کرده باشید سوال خواهد کرد.

در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی کمبودهای تغذیه ای که می توانند در ریزش مو نقش داشته باشند، آزمایش خون تجویز کند. همچنین ممکن است از تریکوسکوپی (Trichoscopy) برای بررسی دقیق تر پوست سر و فولیکول های مو استفاده شود.

درمان تلوژن افلوویوم

خبر خوب این است که تلوژن افلوویوم معمولا یک وضعیت موقتی است و به خودی خود برطرف می شود. با شناسایی و مدیریت علت زمینه ای استرس زا، روند بهبودی تسریع می شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان های حمایتی را برای کمک به رویش مجدد مو و بهبود سلامت کلی مو توصیه کند:

اصلاح کمبودهای تغذیه ای: در صورت کمبود ویتامین ها یا مواد معدنی، پزشک ممکن است مکمل های غذایی تجویز کند.

مدیریت استرس: یادگیری تکنیک های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می تواند به کاهش ریزش مو کمک کند.

درمان بیماری های زمینه ای: در صورتی که ریزش مو ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند کم کاری تیروئید باشد، درمان بیماری زمینه ای می تواند به بهبود ریزش مو کمک کند.

درمان های موضعی: برخی از شامپوها و لوسیون های حاوی مواد مغذی مانند ویتامین ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب ممکن است به سلامت پوست سر و تقویت فولیکول های مو کمک کنند. اثربخشی این محصولات در مقایسه با درمان های خوراکی کمتر است.

ماینوکسیدیل (Minoxidil): این دارو که به صورت محلول موضعی تجویز می شود، در برخی موارد برای کمک به رویش مجدد مو در تلوژن افلوویوم نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به خاطر داشته باشید که ماینوکسیدیل معمولا برای آلوپسی آندروژنیک تجویز می شود، اما در موارد خاصی ممکن است برای تلوژن افلوویوم نیز موثر باشد.

نکات مهم در مورد تلوژن افلوویوم:

• تلوژن افلوویوم معمولا یک وضعیت موقتی است و به طور کلی در عرض 6 تا 12 ماه برطرف می شود.
• صبور باشید، زیرا ممکن است چند ماه طول بکشد تا بعد از برطرف شدن علت زمینه ای استرس زا، دوباره شاهد رویش مو باشید.
• با پزشک خود در مورد بهترین روش درمانی برای شرایط خود صحبت کنید.
• داشتن سبک زندگی سالم با رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و مدیریت استرس می تواند به سلامت مو و جلوگیری از عود مجدد تلوژن افلوویوم کمک کند.

ریزش مو آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata): بیماری خود ایمنی پوست سر

آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata) یک بیماری خود ایمنی پوست سر است که باعث ایجاد لکه های طاسی گرد روی پوست سر، صورت و گاهی اوقات سایر نقاط بدن می شود. سیستم ایمنی بدن در بیماری های خود ایمنی به اشتباه به سلول های سالم بدن حمله می کند. در آلوپسی آره آتا، سلول های ایمنی به فولیکول های مو حمله کرده و باعث توقف رشد مو می شوند.

علت دقیق آلوپسی آره آتا ناشناخته است، اما عوامل ژنتیکی و استرس با ابتلا به این بیماری مرتبط هستند. این بیماری مسری نیست و به دیگران منتقل نمی شود. در این بخش به بررسی علائم، انواع، تشخیص و درمان آلوپسی آره آتا می پردازیم.

علائم آلوپسی آره آتا

علامت اصلی آلوپسی آره آتا ایجاد ناگهانی لکه های طاسی گرد و بدون التهاب روی پوست سر، صورت، ابروها یا مژه ها است. اندازه این لکه ها می تواند از یک سکه کوچک تا نواحی بزرگتر متغیر باشد.

در برخی موارد، ریزش مو می تواند پیشرفت کرده و منجر به انواع شدیدتری از آلوپسی آره آتا شود، از جمله:

• آلوپسی توتالیس (Alopecia Totalis): ریزش تمام موهای سر
• آلوپسی یونیورسالیس (Alopecia Universalis): ریزش تمام موهای بدن

به طور کلی، آلوپسی آره آتا بدون درد است. با این حال، ریزش ناگهانی مو می تواند از نظر روحی برای فرد مبتلا آزار دهنده باشد.

انواع آلوپسی آره آتا

انواع مختلفی از آلوپسی آره آتا وجود دارد که بر اساس میزان ریزش مو طبقه بندی می شوند:

• آلوپسی آره آتا موضعی (Alopecia Areata Patchy): این شایع ترین نوع آلوپسی آره آتا است که باعث ایجاد یک یا چند لکه طاسی گرد روی پوست سر، صورت یا سایر نقاط بدن می شود.
• آلوپسی توتالیس (Alopecia Totalis): این نوع باعث ریزش تمام موهای سر می شود.
• آلوپسی یونیورسالیس (Alopecia Universalis): این نوع نادرترین نوع آلوپسی آره آتا است که باعث ریزش تمام موهای بدن، از جمله موهای سر، صورت، ابروها، مژه ها و سایر نقاط بدن می شود.
• آلوپسی آفیاسیس (Alopecia Ophiasis): این نوع باعث ریزش مو در یک الگوی نوار شکل در امتداد طرفین سر می شود.

تشخیص آلوپسی آره آتا

تشخیص آلوپسی آره آتا معمولا بر اساس معاینه فیزیکی پوست سر و الگوی ریزش مو انجام می شود. پزشک همچنین در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما سوال خواهد کرد.

در برخی موارد، ممکن است پزشک برای رد سایر علل احتمالی ریزش مو مانند کمبودهای تغذیه ای یا عفونت های قارچی پوست سر، آزمایش خون یا نمونه برداری از پوست سر تجویز کند.

درمان آلوپسی آره آتا

در حال حاضر درمان قطعی برای آلوپسی آره آتا وجود ندارد. با این حال، روش های درمانی مختلفی برای کمک به رویش مجدد مو و کنترل بیماری در دسترس هستند.

کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids): این داروها به صورت تزریقی یا موضعی برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب در پوست سر استفاده می شوند. کورتیکواستروئیدها می توانند به رویش مجدد مو کمک کنند، اما عوارض جانبی احتمالی دارند.

ایمونوتراپی موضعی (Topical Immunotherapy): این روش درمانی از داروهایی مانند difenciprone برای تحریک یک واکنش ایمنی موضعی در پوست سر استفاده می کند. این واکنش ایمنی جدید می تواند به توقف حمله سیستم ایمنی به فولیکول های مو کمک کند.

داروهای خوراکی: برخی از داروهای خوراکی مانند سيكلوسپورين A (Cyclosporine A) یا متوترکسات (Methotrexate) ممکن است در موارد شدید آلوپسی آره آتا استفاده شوند. این داروها سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند و عوارض جانبی جدی تری نسبت به سایر درمان ها دارند.

فتوتراپی (Phototherapy): این روش درمانی از نور ماوراء بنفش (UV) برای سرکوب سیستم ایمنی و تحریک رشد مو استفاده می کند. دو نوع اصلی فتوتراپی برای آلوپسی آره آتا وجود دارد:

PUVA (Psoralen Ultraviolet A): این روش از دارویی به نام پسورالن (Psoralen) همراه با نور ماوراء بنفش A (UVA) استفاده می کند.

UVB (Ultraviolet B): این روش از نور ماوراء بنفش B (UVB) به تنهایی استفاده می کند.

درمان های جایگزین: برخی از افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا از درمان های جایگزین مانند طب سوزنی یا مصرف مکمل های غذایی برای کمک به رویش مجدد مو استفاده می کنند. با این حال، اثربخشی این روش ها به طور کامل ثابت نشده است.

نکات مهم در مورد آلوپسی آره آتا:

• آلوپسی آره آتا قابل پیشگیری نیست، اما مدیریت استرس ممکن است به کاهش خطر ابتلا یا عود بیماری کمک کند.
• در برخی موارد، موهای از دست رفته به طور طبیعی دوباره رشد می کنند، اما پیش بینی روند بیماری برای همه افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا ممکن نیست.
• ریزش ناگهانی مو می تواند از نظر روحی آزار دهنده باشد. گروه های حمایتی می توانند به افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا برای مقابله با این چالش کمک کنند.
• با پزشک خود در مورد بهترین روش درمانی برای شرایط خود صحبت کنید.

سایر انواع ریزش مو:

علاوه بر انواع ریزش مو ناشی از آلوپسی آندروژنیک ، تلوژن افلوویوم و آره آتا که در بخش های قبلی به آنها پرداختیم، عوامل دیگری نیز می توانند باعث ریزش مو شوند که در این بخش به آنها می پردازیم:

عفونت های قارچی پوست سر:

• کچلی قارچی (Tinea capitis): این عفونت قارچی پوست سر که بیشتر در کودکان شایع است، می تواند باعث ایجاد لکه های پوسته پوسته و قرمز روی پوست سر شود و در برخی موارد منجر به ریزش مو در آن نواحی شود.

بیماری های تیروئید:

• کم کاری تیروئید: کمبود هورمون تیروئید می تواند باعث نازک شدن مو و ریزش مو در همه جای سر شود.
• پرکاری تیروئید: افزایش هورمون تیروئید نیز می تواند منجر به ریزش مو شود.

ریزش مو ناشی از مصرف برخی از داروها:

• داروهای شیمی درمانی و رادیوتراپی: این داروها به عنوان بخشی از درمان برخی از انواع سرطان، سلول های در حال رشد را از بین می برند که می تواند شامل سلول های فولیکول مو نیز شود.
• داروهای ضد بارداری: برخی از زنان ممکن است در هنگام مصرف قرص های ضد بارداری یا سایر داروهای هورمونی ریزش مو را تجربه کنند.
• داروهای ضد افسردگی: ریزش مو می تواند یکی از عوارض جانبی برخی از داروهای ضد افسردگی باشد.

ریزش مو ناش از شرایط پزشکی دیگر:

• آلوپسی سیکاتریسیل (Alopecia Cicatricial): این نوع ریزش مو ناشی از آسیب به فولیکول های مو به دلیل زخم، سوختگی یا برخی از بیماری های پوستی مانند لوپوس است.
• تریکوتیلومانیا (Trichotillomania): این یک اختلال وسواس فکری-اجباری است که در آن فرد به طور مکرر موهای خود را می کشد و می تواند منجر به ریزش موی قابل توجه شود.

عوامل مرتبط با سبک زندگی:

• سفت بستن مو: بستن موها به طور مداوم و سفت می تواند به فولیکول های مو آسیب برساند و منجر به نوعی ریزش مو به نام “کشش مو” شود.
• استفاده از مواد شیمیایی برای رنگ کردن یا حالت دادن مو: استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی خشن می تواند موها را ضعیف و شکننده کند و منجر به ریزش مو شود.

نکات مهم در مورد ریزش مو:

• ریزش مو علل مختلفی دارد. برای تشخیص دقیق علت ریزش مو و دریافت درمان مناسب، مشورت با پزشک متخصص پوست و مو ضروری است.
• درمان ریزش مو به علت آن بستگی دارد. در برخی موارد، درمان دارویی یا روش های درمانی دیگر می تواند به رویش مجدد مو یا جلوگیری از ریزش بیشتر مو کمک کند.
• یک سبک زندگی سالم می تواند به سلامت مو کمک کند. داشتن رژیم غذایی متعادل، خواب کافی، مدیریت استرس و اجتناب از عواملی که می توانند به مو آسیب برسانند، می تواند به حفظ سلامت مو و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.

نتیجه گیری

ریزش مو مشکلی شایع است که می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. با شناخت علل مختلف ریزش مو و مشورت با پزشک متخصص می توان اقدامات لازم برای درمان و جلوگیری از ریزش مو را انجام داد. داشتن یک سبک زندگی سالم نیز نقش مهمی در حفظ سلامت مو و جلوگیری از ریزش مو دارد.

کلینیک ایران فیت: اسپانسر لوکس کاشت

کلینیک کاشت مو ایران فیت اولین و بهترین کلینیک کاشت مو در ایران با بیش از 25 سال سابقه و 70 هزار کاشت موی موفق با امکان پرداخت با شرایط ویژه و بصورت اقساطی می باشد.

کلینیک ایران فیت با استفاده از جدیدترین روش ‌های کاشت مو، به شما کمک می‌کند تا موهای از دست رفته خود را دوباره به دست آورید و ظاهری جوان‌تر و شاداب‌تر داشته باشید.

همین امروز با ما تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید!