ریزش مو یکی از دغدغههای مشترک بسیاری از افراد، به خصوص آقایان است. عوامل مختلفی میتوانند در کم پشت شدن و ریزش مو نقش داشته باشند، اما بدون شک ژنتیک یکی از مهمترین آنها به شمار میرود. سالها این باور وجود داشت که ژن طاسی به طور مستقیم از پدر به پسر منتقل میشود. اما آیا این باور صحت دارد؟ در این مقاله قصد داریم به طور کامل به این سوال پاسخ دهیم که ژن طاسی از پدر است یا مادر؟ همچنین به بررسی سایر عوامل مؤثر بر ریزش مو و راهکارهای مقابله با آن خواهیم پرداخت.
فهرست
نقش ژنتیک در ریزش مو
همانطور که اشاره شد، ژنتیک یکی از عوامل اصلی در تعیین الگوی رویش مو و همچنین احتمال ریزش آن است. این الگوی ژنتیکی تحت تأثیر چندین ژن قرار دارد که از والدین به فرزندان منتقل میشود. ژنهای مرتبط با طاسی بر نحوهی عملکرد فولیکولهای مو (محل رویش مو) و پاسخ آنها به هورمونها تأثیر میگذارند. در ادامه به بررسی نحوهی توارث این ژنها میپردازیم.
توارث ژن طاسی: فراتر از یک الگوی ساده
برخلاف باور عموم، توارث ژن طاسی یک الگوی سادهی منتقلی از پدر به پسر نیست. بلکه این موضوع پیچیدگیهای بیشتری دارد. ژنهای مرتبط با طاسی میتوانند روی کروموزومهای مختلفی قرار داشته باشند:
- کروموزومهای اتوزومال: این کروموزومها، به غیر از کروموزومهای جنسی (X و Y)، نیمی از اطلاعات ژنتیکی فرد را حمل میکنند. هر فرد دو نسخه از هر کروموزوم اتوزومال دارد که یک نسخه را از مادر و دیگری را از پدر به ارث میبرد. برخی از ژنهای مرتبط با طاسی روی کروموزومهای اتوزومال قرار دارند. در این حالت، الگوی توارث میتواند به صورت غالب یا مغلوب باشد.
- کروموزوم X: این کروموزوم یکی از کروموزومهای جنسی است که در زنان به صورت XX و در مردان به صورت XY وجود دارد. مطالعات نشان دادهاند که برخی از ژنهای مرتبط با طاسی، به خصوص ژن گیرنده آندروژن، روی کروموزوم X قرار دارند. این موضوع باعث میشود تا الگوی ریزش مو در پسران تحت تأثیر ژنهای دریافتی از مادر آنها نیز قرار گیرد.
بنابراین، برخلاف باور سنتی، ژن طاسی میتواند از هر دو طرف والدین یعنی هم از پدر و هم از مادر به فرزند منتقل شود. احتمال بروز طاسی در فرد تا حد زیادی به ترکیبی از ژنهایی که از والدین خود به ارث میبرد، بستگی دارد.
انواع ژنهای مرتبط با طاسی
همانطور که اشاره شد، چندین ژن در تعیین الگوی رویش مو و احتمال ریزش آن نقش دارند. برخی از مهمترین این ژنها عبارتند از:
- ژن گیرنده آندروژن (AR): این ژن روی کروموزوم X قرار دارد و مسئول تولید پروتئینی به همین نام است. پروتئین گیرنده آندروژن به هورمونهای جنسی مردانه (آندروژنها) مانند تستوسترون متصل میشود و بر رشد و عملکرد فولیکولهای مو تأثیر میگذارد. تغییرات در ژن گیرنده آندروژن میتواند منجر به افزایش حساسیت فولیکولهای مو نسبت به آندروژنها شود. این امر در نهایت به کوچک شدن فولیکولها، نازک شدن تار موها و در نتیجه ریزش مو منجر میشود.
- ژنهای روی کروموزومهای اتوزومال: چندین ژن دیگر نیز روی کروموزومهای اتوزومال قرار دارند که بر الگوی رویش مو و احتمال طاسی تأثیر میگذارند. عملکرد دقیق این ژنها هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما شواهد نشان میدهند که آنها میتوانند با ژن گیرنده آندروژن بر هم کنش داشته باشند و در نهایت بر روند ریزش مو اثر بگذارند.
عوامل مؤثر بر بروز طاسی ارثی
اگرچه ژنتیک نقش مهمی در ریزش مو دارد، اما به تنهایی نمیتواند علت اصلی آن باشد. عوامل دیگری نیز میتوانند بر بروز طاسی ارثی تأثیر بگذارند، از جمله:
- سطح هورمونها: همانطور که اشاره شد، تغییرات هورمونی، به خصوص افزایش سطح آندروژنها (هورمونهای جنسی مردانه) میتوانند در ریزش مو نقش داشته باشند. این امر به خصوص در مردان قابل توجه است، زیرا سطح آندروژن در آنها به طور طبیعی بالاتر از زنان است.
- استرس: استرس میتواند به طور موقت منجر به ریزش مو شود. در شرایط استرس زا، بدن هورمونهایی مانند کورتیزول آزاد میکند که میتوانند بر چرخهی رشد مو تأثیر بگذارند.
- شرایط سلامتی: برخی از شرایط سلامتی مانند کمکاری تیروئید، کمبود آهن و یا کمبود ویتامین D میتوانند به ریزش مو منجر شوند.
- داروها: مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای شیمیدرمانی و یا داروهای ضد بارداری میتواند به عنوان یک عارضهی جانبی منجر به ریزش مو شود.
- عوامل محیطی: عواملی مانند آلودگی هوا، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا استفاده از محصولات نامناسب مو میتوانند به سلامت موها آسیب برسانند و احتمال ریزش مو را افزایش دهند.
راهکارهای مقابله با ریزش مو
اگرچه طاسی ارثی قابل درمان قطعی نیست، اما راهکارهای مختلفی برای مقابله با آن و به تأخیر انداختن روند ریزش مو وجود دارد. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- استفاده از داروهای موضعی: داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید میتوانند به رشد موها و جلوگیری از ریزش بیشتر آنها کمک کنند.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی کمتوان میتواند با تحریک گردش خون در پوست سر به رشد موها کمک کند.
- جراحی پیوند مو: در این روش، فولیکولهای مو از یک ناحیه از سر که موهای پرپشتتری دارد به نواحی کمپشت یا طاس سر پیوند زده میشوند.
- مصرف مکملهای غذایی: مصرف مکملهایی مانند بیوتین، آهن و ویتامین D میتواند به تقویت موها و جلوگیری از ریزش آنها کمک کند.
- تغییر در سبک زندگی: داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کنترل استرس و خواب کافی میتوانند به طور کلی به سلامت موها و جلوگیری از ریزش آنها کمک کنند.
حقایق جالب و باورهای غلط در مورد طاسی
در این بخش قصد داریم به برخی از حقایق جالب و باورهای غلط در مورد طاسی بپردازیم:
حقایق جالب:
- ریزش مو در زنان نیز شایع است: اگرچه ریزش مو بیشتر در مردان دیده میشود، اما زنان نیز میتوانند به طاسی ارثی مبتلا شوند. این نوع طاسی در زنان به طور معمول با نازک شدن موها در قسمت بالای سر مشخص میشود.
- استرس میتواند ریزش مو را تشدید کند: استرس میتواند به طور موقت منجر به ریزش مو شود. در شرایط استرس زا، بدن هورمونهایی مانند کورتیزول آزاد میکند که میتوانند بر چرخهی رشد مو تأثیر بگذارند.
- برخی از مدلهای مو میتوانند به ریزش مو دامن بزنند: مدلهای مویی که به کشش مو یا استفاده از گرمای زیاد نیاز دارند میتوانند به فولیکولهای مو آسیب برسانند و احتمال ریزش مو را افزایش دهند.
- کلاه پوشیدن باعث ریزش مو نمیشود: برخلاف باور عموم، کلاه پوشیدن هیچ ارتباطی با ریزش مو ندارد. در واقع، کلاه میتواند از موها در برابر عوامل مضر محیطی مانند نور خورشید و آلودگی هوا محافظت کند.
باورهای غلط:
- کچل شدن اجتناب ناپذیر است: اگرچه طاسی ارثی در برخی از افراد ممکن است به طور کامل قابل پیشگیری نباشد، اما با استفاده از راهکارهای مناسب میتوان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کرد و یا روند آن را به تأخیر انداخت.
- تراشیدن موها باعث ضخیمتر شدن آنها میشود: تراشیدن موها هیچ تاثیری بر ضخامت تار موها ندارد. ضخامت تار موها توسط ژنتیک و عوامل هورمونی تعیین میشود.
- استفاده از شامپوهای ضد ریزش مو میتوانند طاسی را درمان کنند: شامپوهای ضد ریزش مو میتوانند تا حدی به تقویت موها و جلوگیری از ریزش آنها کمک کنند، اما نمیتوانند طاسی را به طور کامل درمان کنند.
- فقط افراد مسن دچار طاسی میشوند: ریزش مو میتواند در هر سنی رخ دهد، حتی در افراد جوان.
نکات مهم:
- مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو میتواند در تشخیص علت دقیق ریزش مو و انتخاب بهترین روش درمانی برای آن بسیار موثر باشد.
- استفاده از روشهای غیرعلمی و غیرتخصصی برای درمان ریزش مو میتواند عواقب جبرانناپذیری به دنبال داشته باشد.
- صبر و حوصله در درمان ریزش مو بسیار مهم است. معمولاً مشاهده نتایج درمان به چند ماه زمان نیاز دارد.
سخن آخر
ریزش مو مشکلی شایع است که میتواند افراد را در سنین مختلف تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه ژنتیک نقش مهمی در بروز طاسی دارد، اما عوامل دیگری نیز میتوانند در این امر دخیل باشند. با شناخت این عوامل و استفاده از راهکارهای مناسب، میتوان تا حد زیادی از ریزش مو جلوگیری کرد و یا روند آن را به تأخیر انداخت.
کلینیک ایران فیت: اسپانسر لوکس کاشت
کلینیک کاشت مو ایران فیت اولین و بهترین کلینیک کاشت مو در ایران با بیش از 25 سال سابقه و 70 هزار کاشت موی موفق با امکان پرداخت با شرایط ویژه و بصورت اقساطی می باشد.
کلینیک ایران فیت با استفاده از جدیدترین روش های کاشت مو، به شما کمک میکند تا موهای از دست رفته خود را دوباره به دست آورید و ظاهری جوانتر و شادابتر داشته باشید.
همین امروز با ما تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید!